www.sizedebiyat.com SiZedebiyat Edebiyat Enstit�s�
DENEME soka��
Telif Hakk� Sahibi: Attil� DO�RUER
KEND� KEND�N�N EFEND�S� OLMAK
Bundan bir as�r �nce bu deyim kullan�lsayd�, bug�nk� kadar zorluk �ekilmeden anla��labilecekken dilimize sahip ��kamay���m�z ve k�lt�r erozyonuna u�ray���m�z nedeniyle bug�n gen�lerimize bunu aktarabilmek bile zorluk olu�turuyor. Bu deyimde kilit s�zc�k, efendi kelimesidir. Efendi, bug�n u�rad��� erozyon nedeniyle de�i�ik anlamlar ifade eder olmu�tur. Efendi; e�itim g�rm�� ki�i, buyru�u y�r�yen, s�z� ge�en, sayg�de�er, �elebi, baba, ata yerine ge�en sayg� s�z�d�r. �� Kendi kendinin �� ifadesi bir �ok deyimimizin ortak harc�d�r. Ben konumuza katk� sa�layaca��n� d���nd���m deyimlerden birka��n� s�ralamak ihtiyac�n� duydum. Fakat �nce �u zorlu�u dile getirmek istiyorum; S�zc�kler anla��ld� zannedilirken genellikle yeterince anla��lmazlar! Ki�iler anlayabildikleri kadar benimserler ki o da ki�ileri birbirinden ay�rmaya ba�layan yan�d�r. K�saca beyaz ve siyah renkler herkes taraf�ndan kolay alg�lanabilir dersek, her s�z�n bir �e�it gri tan�m� vard�r. Problem olan nokta, siyaha veya beyaza ne kadar yak�n oldu�udur: Kendi kendini yemek Kendinden pay bi�mek Kendini bilmek Kendini tutmak Kendini vermek Kendi ya��yla kavrulmak Kendi kendine yetmek deyimleri konumuzla ilgili olumlu deyimlerdir. Buna kar��n; Kendi aleminde Kendi ba��na Kendi derdine d��mek Kendi g�be�ini kendi kesmek Kendi halinde Kendi kendine gelin g�vey olmak, deyimleriyle ��kar�lan anlamlar tamamen konumuza z�t olumsuz deyimlerdir. Yukar�da tan�mlad���m efendi kelimesine sad�k kalmak kayd�yla kendini kendine b�rakmas� erdemlili�idir. Efendi, k�yl� veya kentli, zengin veya fakir, amir veya memur gibi bir s�n�f veya z�mrenin mensubu olarak g�r�lmemelidir. Atat�rk�m�z�n, " K�yl� milletin efendisidir " deyi�ini hat�rlarsak, kan�mca en zor ko�ullarda bulunan, milleti i�in bu zorluklara g���s geren bu insanlara kulak verip ��z�mleri buna g�re aramam�z gere�ini hat�rlatm��t�r. Saban� b�rak�p trakt�r� kullanan, �ocu�unu okutan, k�ra� topra��n� i�leyip verimli �iftlikler haline getirebilen k�yl�y� d���nm��t�r. K�yl�m�z� k���mser, devlet imk�nlar�n� ba�ka alanlara y�nlendirirsek bug�nk� konumla kar�� kar��ya kal�r�z. Millet olarak bu efendilerin s�zlerine kulak vermeliyiz. Tabii bu k�yl�, bug�n k�y�n� terk edip kente de k�ydeki ya�ant�s�n� sokmaya �al��an k�yl� de�ildir. Kentini b�rak�p �stanbul� a, �lkesini b�rak�p Amerika' ya g��en de farkl� de�ildir. Kente, �stanbul� a, Amerika� ya gitmek amac� hatad�r da demek istemiyorum ama unutulmamas� gereken ama� de�il ara� oldu�udur. Unutulmamal�d�r! �a�da� geli�mi�liklerden yararlan�p birikimleri �lkeye, �stanbul� a, k�y�m�ze aktarabilmektir. Bir millet o zaman geli�mi�lik seviyesine eri�ebilir. Benzer anlay��lar i��isi, i�vereni, sanat��s� i�in de farkl� de�ildir. Ba�ka bir deyi� de " Do�ru s�yleyeni dokuz k�yden kovarlar " d�r. Ama bu kar��l���nda ne zorluklar �ekildi�ini ifade etmek i�in kullan�l�rken haz�rl�kl� ol, kolayca pes etme demek i�indir. Kendi kendisinin efendisi olan bu zorlu�un fark�nda oland�r. Sorumlulu�unun fark�ndad�r. Ba�ka bir ifadesiyle de demokratiktir. �zg�rd�r. L�iktir. �al��kand�r. Bilmediklerinin fark�ndad�r; ��renmeye a��kt�r. Kar��l�k beklemeden bildiklerini vermeye �abalayand�r. Kendisini kar��s�ndakinin yerine koyabilendir. Her an kendini a�abilmenin tutkusu i�inde oland�r. Gerekti�inde ilkeleri do�rultusunda sava�abilendir. Ho�g�r�y� en iyi kullanabilen sanat��d�r. Ne s�m�r�r ne de s�m�rtt�r�r. Okuyand�r, ara�t�rand�r, g�zlemleyendir, analiz ve sentez yapabilendir. Peki, b�t�n bu anlatt�klar�ma sahip miyim? Sahipsem, o halde kendi kendimin efendisi olmay� hak ettim. Bir�ok s�nav var ama bu anlatt�klar�m�n tamam�n� kapsayan bir s�nav yok ki kendimi s�nayay�m! ��te bu yoklamay� s�rekli kendime uygulay�p duruyorum. Kendi kendimin efendisi olarak g�r�yorum. �l�nceye kadar da bunu hak etmek i�in �abal�yorum. Yaz�m� okuyan Kendi Kendinin Efendisi Karde�lerime �abalar�nda mutluluk ve esenlikler diliyorum Daha g�zel yar�nlara diyerek s�z�m� ba�l�yorum. |
" Edebiyat At�lyesi Pazartesi �al��malar� " ndan: 92. hafta, 26.06.2006 / 02.07.2006 haftan�n konusu: Kendi Kendinin Efendisi Olmak �zerine
:
Attil� DO�RUER,
Ankara,
27.06.2006, 12:58