wholesale jerseys wholesale jerseys china wholesale nfl jerseys from china wholesale jerseys free shipping wholesale nfl jerseys online coach outlet coach handbags outlet coach handbags outlet michael kors handbags outlet michael kors handbags outlet michael kors outlet

www.sizedebiyat.com SiZedebiyat

K��E YAZILARI caddesi 

Telif Hakk� sahibi: Mehmet UHR�

A�IK KAPI   

 Hayat� anlamaya ve anlatmaya �abalayanlar i�in her zaman bir a��k kap� vard�r

ADALI OLMAK

Bir adada ya�amak, adal� olmak nas�l bir duygudur hi� d���nd�n�z m�?

Adalar ana karadan farkl� bir k�lt�r�, hayat anlay���n� � adal�l��� � bar�nd�r�r. Birka� y�zy�l �ncesine kadar adalar yoksunluk b�lgeleri, s�rg�n yerleriydi. Ge�ti�imiz y�zy�la kadar adalar�n ula��m� hava ko�ullar�na ve mevsime ba�l� olarak denizden yap�labiliyordu.

K�saca, adal� olmak yaln�z olmak, izole olmakt�.

Adan�n Latince kar��l��� � isola � , �talyanca� s� � isolea � �ngilizce� si � island � s�zc�kleridir. �zole olma, izole kalma, izolasyon kavramlar�n�n do�du�u noktad�r adalar. �nsano�lu ayr�l���, yaln�zl���, izole olmay� anlatmak i�in adal�l��� ve ada gibi olma kavram�n� kullanm��t�r.

E�er adada ya��yorsan�z ba�l� oldu�unuz ana karadan, ba�kentten, ayn� y�netim alt�ndaki insanlardan uzaks�n�z. Adadaysan�z ba��n�z s�k��t��� zaman yard�m gelmesi hava ko�ullar�na ve mevsime ba�l�. Adal�ysan�z ayr�s�n�z, yaln�zs�n�z...

Adal�ysan�z, sald�r�ya da a��ks�n�z. Can�n�z ve mal�n�z da g�vencede de�il. Adalar tarih boyunca sald�r�lara u�ram��, ya�malanm��t�r. Kendini koruyacak kadar askeri birli�iniz de olamad��� i�in ana kara insan� gibi g�vence yoktur adalarda.  

Adal�ysan�z yaln�zs�n�z, a��ktas�n�z ve g�vencede de�ilsiniz. Hatta zengin olmak gibi bir beklentiniz de olamaz adada. Zengin olup birilerinin sald�r�s�na u�ramaktansa kendine yetecek kadar varl�kl� olmay� se�mi�tir adal�.   

Peki, b�yle bir ortam adal� insanlar� nas�l etkiler? Nas�l bir �eydir adal�l�k? Adal� tarz� ya�amak?

Adal�l���n �nemli bile�eni salt yaln�zl�k duygusudur. Yaln�z oldu�unuz i�in sizinle ayn� �artlarda ya�ayan insanlara s�rt�n�z� d�nemezsiniz. Yaln�zl���n�z� kim olursa olsun payla�mak zorundas�n�z. A�l�k, k�tl�k ya�and���nda, sald�r�ya u�rad���n�zda ya da hastan�z oldu�unda size yard�m edecek insanlara gereksinim vard�r, adalarda.

Adada ya��yorsan�z kom�unuza ve kom�unuzun kom�usuna mahk�msunuz. Dininiz, milliyetiniz, diliniz ne olursa olsun adada ya�ayan herkese a��k olmak zorundas�n�z.

M�sl�man� �, Yahudi� si, H�ristiyan� � bir arada ayn� k�lt�rde biri birine yabanc�la�ma f�rsat� bulamadan ya�am��t�r adalarda. Adal� yaln�zl���n�n do�urdu�u payla�ma ortam�, adalar� sosyal ho�g�r�ye ve farkl� k�lt�rlere a��k k�lm��t�r. 

Adal�ysan�z, �ehir insanlar� gibi i�inize kapan�p yaln�z ya�ama, kendinizi toplumdan izole etme �ans�n�z da yoktur. Er ya da ge� o d��lad���n�z insanlara gereksinim duyaca��n�z g�n gelecektir. Bu nedenle �zellikle Akdeniz adalar�nda sokaklar dard�r, evler i� i�edir. �nsanlar biri birilerini g�r�r, varl�klar�ndan haberdar olur. Evlerde ��kma balkon bulunur. Balkonlar evlerin d�� mek�nlar�d�r; kent insan�n�n yapt��� gibi kapat�l�p i�selle�tirilmez. �nsanlar do�aya ve di�er insanlara a��kt�r. Dahas�, perdeler evlerin d���nda genellikle balkonlara as�l�d�r. Perde i�sel olan� kapatmaktan �ok g�ne�i biraz engellemeye yarayan d��sal bir ara�t�r adalarda. Adal� olmak, yaln�zl��� payla�mak, insanlara ve do�aya a��k olmakt�r.

Sosyal ho�g�r�ye, de�i�ik k�lt�rlere a��k olma adalar�n mimarisine de sinmi�tir. Pek �ok ada kilisesinde gotik mimarinin �zerinde End�l�s M�sl�manlar�n�n motiflerini ve Yahudi izlerini bu g�n bile g�rmek m�mk�nd�r.

Adal�l�k, k�lt�r�n salt, yal�n h�liyle insan ve onun k�lt�r� olarak yeniden tan�mlanmas�d�r sanki... 

Adalar su ve yiyece�in s�n�rl� oldu�u ya�am alanlar�d�r bilindi�i �zere. �zellikle k�tl�k d�nemlerinde ay�r�m g�zetmeksiniz t�m ada n�fusu k�tl��� ya�ayaca�� i�in adal�lar i�in � payla�ma � sosyal hayat�n vazge�ilmezidir. Payla�mayla ba�lar adal�l�k...

Payla�ma k�lt�r�ne ek olarak do�al kaynaklar�n s�n�rl�l��� ve ya�anan k�tl�klar adalarda her �eyin yiyecek maddesi haline d�n��mesine neden olmu�tur. B�t�n bitkiler, otlar, hayvanlar, b�cekler, deniz canl�lar� yenilebilir h�le getirilmi�tir. Ada mutfa�� bilinen t�m mutfaklardan �ok daha zengin ve �e�itlidir. Adal�, do�ay� kendi ya�am alan�na d�n��t�rmeye �abalamam��, kendini ona uydurmu�tur.

Kent insanlar� do�adan gereksindi�ini al�p i�ine yaramayanlar� ortadan kald�rmaya, do�ay� kendine g�re yeniden kurmaya u�ra��r. Adal�ysa, do�an�n par�as� oldu�unu ve onu kendi istedi�i gibi d�n��t�rmeye �abalaman�n gereksizli�ini bilir. ��ine yaramayan objeleri yok etmeye �abalamaktansa onlardan yararlanmaya u�ra��r. Ger�ek �evrecilik adal� bilincinde �ekillenir. Kendini do�aya uydurmaya �abalamakt�r adal�l�k. Bu anlamda adal�l�k de�i�kendir, ak��kand�r. �nsan� de�i�tirir ve de�i�ime a��k k�lar. 

Adalar ana karaya g�re g�venli�in daha zor sa�land���, sald�r�ya ve do�al afetlere daha a��k ya�am alanlar�d�r. Ya�am alan�n�n g�venli olmamas� adal�lar� gelece�e yat�r�m yapmaktansa bu g�n� ya�amaya y�neltir. Adal� k�lt�rde yar�n olmayabilir. Ger�ek olan bug�nd�r, i�inde ya�an�lar and�r. Bu nedenle adal�lar g�n� kurtaracak kadar �al���p, kazand���n� t�ketme e�ilimindedir. Akdeniz adalar�n�n �o�unda siesta, ��le uykusu tatili yap�l�r. Siesta kutsald�r. G�n� ya�amakt�r adal�l�k...

Gelecek i�in yat�r�m yapma, para kazanma tel��� adal�lar�n �o�u i�in s�z konusu de�ildir. Hatta para biriktirmek ciddi g�venlik sorunu bile yaratabilir. Adal� i�in g�n� ya�amak ve hayatta kalmak, para kazanmaktan �ok daha �nemlidir. 

Adal�l���n adalet anlay��� da kendine �zg�d�r. E�er bug�nde ya�an�yorsa gelece�e d�n�k ya�amay� planlayan, koruyan kat� ve de�i�mez anakara hukuku pek i�e yaramaz. Anakara hukuku adal�ya uzakt�r. Bir haks�zl�k varsa en k�sa s�rede, zaman�nda vakit ge�irmeden ��z�lmelidir.

O zaman ada kendi hukukunu yarat�r ve uygular. Adal�l�k adaleti geciktirmez. ��nk� adal� i�in bug�n vard�r. Yar�n olmayabilir. 

Onaylanmas� olas� de�il ama Sicilya Adas� ile birlikte an�lan Mafya da �z�nde adalet ve hukuk sistemidir. Yerel bir hukuk olarak uygulan�r. Mafya hukukunun en �nemli �zelli�i basit, yal�n olmas� ve gecikmeden uygulanmas�d�r. Mafya �rg�tlenmesi anakaradan uzak ya�an adal�lar�n kendi hukuk sorunlar�n� gidermek ve kendilerini ana karadan korumak i�in bulduklar� basit ��z�md�r.

Adal�l�k ve adal� olma, �z�nde insan�n insana muhta� oldu�unu, do�ada yaln�z olmaktansa do�an�n par�as� olmas� gerekti�ini, payla�may�, sosyal ho�g�r�y�, de�i�kenli�i ve kendi adalet anlay���n� sunar.

G�n�m�zde kent k�lt�r�n�n yay�l�p egemen k�lt�r haline gelmesiyle adal�l�k ve adal� hayat tarz� giderek etkisini yitiriyor. Adal� olmay�, adal� gibi d���n�p ya�amay� bar�nd�rm�yor kent hayat�. Kentler, do�an�n kontrol alt�nda tutuldu�u, bozulup yeniden yap�ld��� yapay mek�nlar olarak hayatlar�m�z� bi�imlendiriyor...

�nsan ve onun k�lt�r� de do�a ile birlikte kent k�lt�r� i�inde h�zla ba�ka bir �eylere d�n���p yok oluyor.

H�lbuki do�as� ve k�lt�r� ile birlikte insanl���n var olabilmesi, ya�ayabilmesi adal�l��� tan�mak, adal� gibi d���n�p ya�amaktan ge�iyor.

Her ne kadar kent hayat� unuttursa da ger�ekte d�nyam�z da adaya benziyor. Evren denizinin ortas�nda kaynaklar� s�n�rl� biricik ya�am alan�m�z d�nya ve bizler de bu adan�n sefil sakinleriyiz asl�nda...

 

      :  Mehmet UHR�, 07.01.2004, �stanbul,                                                Di�er bir  k��e yaz�s� i�in "   i�in

                         

Bir Onceki Yap�t Teknik Aksakl�k Bildiriniz Edebiyat At�lyesi Girisi T�rkce veya Di�er Bir Dil Yan�lg�s�n� Bildiriniz S�zl�k Telif Haklar� Kanunu �mla K�lavuzu  Bu yazar�m�z/Bu yap�t hakk�nda  Radyolu Dakikalar ODA AKDEN�Z ODA EGE ODA MARMARA Enstit� Girisi Bir Sonraki Yap�t