Tiyatroyla tan��mam�n ard�ndan tam otuz iki y�l ge�mi�. 1973 y�l�nda �stanbul �ehir Tiyatrolar�nda � Bas�n ve Halkla �li�kiler Dan��man� � olarak i�e ba�lad���mda, � ��hretler Evi � ne girdi�imin hen�z ay�rt�nda de�ildim.

Daha �nce seyirci koltu�undan sahnede seyretti�im ve benim i�in abide olarak nitelendirebilece�im nice �nl� sanat��yla tan���nca g�revimin �nemini anlad�m. O d�nemde kimler yoktu ki �ehir Tiyatrosu sahnelerinde? Muhsin Ertu�rul, Vasfi R�za Zobu, Bedia Muvahhit, �aziye Moral, Perihan Ted�, G�listan G�zey, M�fit Kiper, Ag�h H�n, Kani K�p�ak, Necdet Mahfi Ayral, Bilkay Tekben, Jeyan Mahfi T�z�m, �hsan Devrim, N�vit �zdo�ru, Necmi Oy, Sibel G�ksel, Nedret G�ven�, Fuat ��han, �ehime Erton, Mel�hat ��li, Muhip Arc�man, Fatma Aslan, H�m��ah Hi�an, At�f Avc�, Ferih Egemen, Deniz Uyguner, Ani �pekkaya, �etin �pekkaya, Nezahat Tanyeri, Cel�l Balk�r, Feridun Karakaya, Toron Karacao�lu, Alev G�rzap, Saltuk Kapl�ng�, Birsen Kapl�ng�... �u anda akl�ma gelen efsane isimlerden baz�lar�.

�o�u vefat etti; mek�nlar� cennet olsun. Kalanlara uzun �m�rler diliyorum; ya� haddinden emekli oldular ama onlar� h�l� baz� oyunlarda seyrediyoruz. Hepsi de T�rk Tiyatrosunun k�klerini olu�turuyordu. Hepsi de ger�ek birer beyefendi, birer han�mefendiydiler. Tabiri caizse ger�ek san� at��yd�lar. Hemen hepsi de oyunculuk denen bu sevdan�n nimetinden �ok k�lfetini �ekmi�lerdi. O zaman arabas� olan parmakla say�lacak kadar azd�. �o�u oyuna �ETT otob�s�yle geliyordu. Oyun bittikten sonra da ad�na servis arac� denilen arkas� kapal� kamyon kasalar�n�n i�inde � g�nd�zleri mezbahada et ta��rlard� - i�leri d��lar�na ��karak evlerine gidiyorlard� ama her �eye ra�men halk�n �ok sevdi�i, sayd���, g�n�l verdi�i sanatk�rlard�. Nimetleri alk��t�; k�lfetleriyse otob�s yolculu�uydu. Seslendirme yapmayanlar�n d���ndakiler �deta ya�amla ge�im sava�� veriyordu. Ne yak�nlar�n�n �l�m�, hastal���, ne dertleri, sorunlar� onlar� sahneden al�koyam�yordu. Kimi sanat�� dostlar�m�n babas�n� topra�a verdi�i g�n�n gecesi sahneye ��karak halk� g�ld�rd���ne �ahit oldum. Kar�s�yla ya da kocas�yla kavga etmesine ra�men mutsuzluklar�n� b�rak�n sahnede, kuliste dahi hissettirmezlerdi. Halk�n b�y�k sevgi ve sayg� duydu�u kimi sanat��lar�n ay�n sonunu getiremedikleri i�in Tiyatro m�d�riyetinden avans ald�klar�na �ok tan�k olmu�umdur ama her �eye kar��n tiyatro onlar i�in bir ya�am bi�imiydi. Tiyatrodan i�eriye ad�m att�klar�nda herkesten b�y�k bir sayg� g�r�rlerdi. Y�r�y��lerinde, duru�lar�nda, g�l��lerinde, hitap etmelerinde b�y�k bir soyluluk vard�. Bu soyluluk onlara Dar�lbedayi� nin ustalar�ndan miras kalm��t� ��nk� o miras�n i�inde sevgi ve sayg�n�n yan� s�ra meslek a�k� gibi kutsal bir gelenek ve ahl�k vard�. Hemen her sanatta usta - ��rak ili�kisi ge�erlidir. Konservatuarlara g�nderme yapmak istemiyorum ama oyunculuk Allah vergisi bir yetenektir. Elbette onu geli�tirmek i�in konservatuar tamamlay�c� olabilir ama Dar�lbedayi' nin kurucular�ndan hangisi okulluydu ki? Tiyatronun k�klerini olu�turan o ger�ek san� atk�rlar�n hangisi konservatuar okudu ki? ��te bu nedenle usta ��rak ili�kisi asla g�z ard� edilmemelidir diye d���n�yorum. Muhsin Ertu�rul ve Vasfi R�za Zobu gibi nice ustalarla �al��arak nice ��raklar yeti�mi�tir T�rk Tiyatrosu sahnelerinde...

Sonra y�llar insanlar�n ya�lar�n� da eskitip kimi emekli kimi de bu hayattan g���p gidince Dar�lbedayi gelene�i de � g�zlemledi�im ve duydu�um kadar�yla - art�k �a�da�la�man�n m�, yoksa tiyatroyu ikinci i� olarak g�rmenin sonucu mu bilemiyorum ama yava� yava� kaybolmaya ba�lam��. Eskiden kendilerine rol verilmeyenler y�neticilere sitemde bulunurken, �imdi ad�n� rol b�l�m�nde g�renlerin y�zlerinin as�ld���n� hatta kimilerinin k�f�r ettiklerini duyuyorum. Nedeni de para kazand�klar� dizilerde oynayamama durumunda kalmalar� san�r�m. Ne yaz�k ki paran�n tek de�er oldu�unu g�n�m�zde onu kazanmay� herkes ister ama bu mesleklerine sayg�s�zl�k, nank�rl�k ve vefas�zl�k yapmalar�n� gerektirmemelidir. Kal�c� bir tiyatro sanat��s� �nce tiyatro sanat��s� sonra dizi, sinema, rekl�m ve seslendirme sanat��s� olmal�d�r.

Bir Muhsin Ertu�rul, bir Vasfi R�za Zobu, bir Bedia Muvahhit, �aziye Moral, Necdet Mahfi Ayral, Behzat Butak, Haz�m K�rm�k��, kolayca olunmuyor...

Gelelim eskilerin deyimiyle sadede; b�t�n bunlar� niye yazd�m, bilmiyorum? Tiyatroya girdi�im 1973 y�l�ndan 1984 y�l�na kadar �ehir Tiyatrolar�n�n program dergisini aral�ks�z ben haz�rlay�p ��kartt�m. G�r�nt�s� bak�m�ndan �ok kaliteli de�ildi belki ama i�eri�i ve tarihi bir belge a��s�ndan olduk�a de�erliydi. Daha sonra k���t ve bask� tekni�i a��s�ndan �ok kaliteli bir dergi ��kartmak istediler. Benim tek ba��ma yapt���m bu i� i�in bir komite olu�turdular ve aradan ge�en yirmi y�l i�inde yirmi say� bile ��kartamad�lar.

Bir �eyler okumak istedim ve k�t�phanemde ciltledi�im �ehir Tiyatrosu dergisine bakmak geldi i�imden. A��p da okuyunca an�lar geldi akl�ma. Kimler yoktu ki o program dergisinin i�inde? Merhum yazar ele�tirmen Melih Vassaf, �evirmen ve ele�tirmen L�tfi Ay, Tahir �z�elik ve Allah uzun �m�r versin K�mi Suveren... T�rk Tiyatrosuna eserleriyle katk�da bulunan Turan Oflazo�lu, Recep Bilginer, Refik Erduran, Nezihe Araz ve merhum Necati Cumal�, Oktay Aray�c�, Faz�l Hayati �orbac�o�lu... Hepsinin de otuz y�l �nceki resimleri... Sar� sayfalar i�inde yer alan oyunlar�n rol b�l�mlerinde � o zaman distrib�syon denirdi - ya�� ancak benim gibi elliyi ge�enlerin an�msayaca�� H�m��ah Hi�an, Nezahat Tanyeri, Erhan Dilligil, Fuat ��han, �ehime Erton, Mel�hat ��li, At�f Avc�, Muhip Arc�man, Alev G�rzap, Ani �pekkaya... Bakt�k�a h�z�nlendim, okuduk�a duyguland�m... Ya�ayanlara Allah� dan uzun �m�rler, g���p gidenlere de rahmet...

Evet, b�t�n bunlar� niye yazd�m h�l� bilemiyorum? Bana nostaljik geldi. Okuma zahmetine katlanan gen� sanat��lara nas�l gelir bilemiyorum. Kimi zaman duygular sat�rlara d�k�ld���nde s�r�tabilir. Ben de s�r� - � kalem eylediysem affola!